Les 4: Achtergrondinformatie

Hoofdstuk 4: Dans, muziek en rituelen.
Indianen hebben verschillende dansen, muziek en rituelen ontwikkeld. Er kan zelfs nog een groot verschil in dans, muziek en rituelen zitten door de verschillende soorten stammen. Muziek, dans en verhalen worden ook wel uitvoerende kunsten genoemd. De uitvoerende kunsten van de indianen, geven een beeld van het dagelijks leven, de omgeving en het wereldbeeld van de indianen. Door middel van deze kunsten, brachten ze kennis over, stemden de geesten gunstig en waren een middel van creatieve expressie. (Zimmerman, 2005)
Van dansen zijn veel verschillende vormen te onderscheiden. Vele dansen hebben te maken met geesten, dieren, of natuurverschijnselen. Zo is er een adelaarsdans, een dans tijdens het jachtritueel (ook wel berendans), zalmdans, een dans bij rituelen van verandering en vernieuwing, dans van de opkomende zon ofwel de dans tijdens vrouwelijke puberteitsrite, geestendans, maïsdans, en de Zonnedans. Dit zijn de meest bekende dansen die in meerdere stammen voorkomen. Er zijn nog meer dansen, maar deze zijn stamspecifiek. (Zimmerman, 2005)

Adelaarsdans:
De adelaarsdans heeft te maken met hemelgeesten. De adelaar wordt geassocieerd met hemelgoden en met het weer. Door middel van de adelaarsdans tonen de indianen respect aan de adelaar. Bij deze dans dragen de indianen adelaarsveren en fluitjes gemaakt van adelaarsbot. Doet doen ze uit eerbetoon aan de snelheid moet en kracht van het dier. (Stotter, 2001).

Jachtdans:
Door middel van een dans tijdens het jachtritueel, probeerden de indianen de bizon te roepen. Zeker in tijden van nood werd deze dans veel uitgevoerd. Deze dans hoefde niet alleen voor de bizon te zijn het kon ook om een beer gaan. Er wordt dan gesproken van de berendans. Deze dans wordt gedaan om de beer te verleiden om zich op te offeren aan de jagers. Bij deze dans wordt een berenhuid gedragen (Zimmerman, 2005).

Zalmdans:
De zalmdans is een soort nieuwjaarsfeest. Dit wordt gedaan rond het vangen en eten van de eerste zalm van het seizoen. Door middel van deze dans, wordt het zalmseizoen als open verklaard. (Gestel, 1997)

Dans voor verandering en vernieuwing:
Ook hebben de indianen een dans voor verandering en vernieuwing. Bij deze dans worden vaak masker gebruikt waar verandering in is op te merken. Sommige maskers worden zo gemaakt dat het tijdens de dans door middel van een touwtje kan transformeren en zo een ander figuur kan onthullen. De dansen zeggen vooral iets over veranderingen die in het verleden hebben plaatsgevonden. (Stotter, 2001) Wanneer een meisje de verandering doormaakt van maagd tot vrouw is er bij de indianen de dans van de opkomende zon. Dit wordt ook wel de vrouwelijke puberteitsrite genoemd. Dit is een zwaar ritueel dat vier dagen duurt. Tijdens deze dagen maakt het meisje die het ritueel doormaakt zelf het kostuum wat ze zal dragen om zichzelf te veranderen in Veranderende Vrouw. Het meisje danst urenlang, elke dag langer en moet in de vier windrichtingen rennen om de vier fasen van het leven te markeren. De deelnemers beelden de oorsprongsmythe van de Apachen over Veranderende Vrouwen uit. Deze vrouw staat ook wel bekend als de witgeverfde vrouw. Deze vrouw schonk het leven aan cultuurhelden van de stam. Dit ging om de tweeling Doder van Monsters, die de zon als vader had, en Geboren uit Oude Waterman, die Oude Waterman als vader had. (Zimmerman, 2005)
Geestendans:
Geesten spelen in het leven van indianen een belangrijke rol. Daarom hebben de indianen ook een geestendans. Deze dans vraagt de geesten om de indianen bij te staan en met behulp van deze dans eren de indianen de geesten. Deze dansen kunnen totaal verschillend zijn aangezien er meerdere geesten zijn. Voor elke geest is er een andere dans (Gestel, 1997).

Maïsdans:
De maïsdans is dat zowel rituelen als de landbouw met elkaar verbindt. Deze dans is seizoensgebonden en wordt, net als de zalmdans, uitgevoerd bij de eerste maïs van het jaar. (Zimmerman, 2005)

Zonnedans:
De bekendste dans van de indianen is de Zonnedans. Deze dans speelde zich af in de zomer en werd soms door duizenden Indianen bezocht. Tijdens de Zonnedans konden de Indianen een visioen krijgen en werd er direct contact met de Goden gelegd. Dit kon plaatsvinden doordat er heftig gedanst werd en de Indianen aan het vasten waren. De dans werd gehouden in een besloten ruimte; een grote ronde hut die rond een beschilderde paal was gemaakt. Deze paal was gemaakt van een heilige boom. De Indianen hadden het dak van de hut open gelaten. De Zonnedans was vooral een herhaling van een aantal eenvoudige passen en duurde soms uren of dagen achter elkaar. Er waren geen onderbrekingen om te eten of te drinken, de Indianen vielen op een gegeven ogenblik dan ook op de grond of raakten in trance. Vaak kregen zij als zij in deze staat waren het visioen. Om te laten zien dat zij er totaal voor gingen, pijnigden de Indianen zichzelf. Ze hingen zichzelf op aan haken en zorgden ervoor dat zij altijd naar de zon bleven kijken. Als teken van respect en priesterschap kregen degene die de Zonnedans voltooiden de eer hun handen rood te verven. Zij hadden nu de toestemming om deel te nemen aan alle belangrijke religieuze ceremoniën. Deze ceremoniën dienden er vooral voor om de jaarlijkse natuurcyclus in stand te houden, regen en zonneschijn waren namelijk erg belangrijk voor hen in verband met het voedsel. (Vijgen,1996)

De muziek van de indianen is voornamelijk gebaseerd op trommels en ratels. De indianen maken dan ook hun instrumenten zelf. Een ratel maken ze bijvoorbeeld van schildpadschild. De schildpad laten de indianen drogen en maken daarna het schild schoon. Hierbij blijven de kop, poten en de staart in tact. Na het schoonmaken werden er kiezelstenen in gebracht en werd er een houten handvast aan bevestigd. Ook konden er ratels gemaakt worden van koehoorns en kalebassen. Een trommel werd gemaakt door een hertenhuid te spannen over een holle, met water gevulde boomstam. (Murdoch, 2002) Ook werden er trommels gemaakt van ongelooide bizonhuid, die over een houten cilinder gespannen was. Deze cilinder is versierd met snijwerk. Ook maken indianen gebruik van een houten fluit. Deze fluiten worden voornamelijk gemaakt van riet. De muziekinstrumenten gebruiken ze vooral ter begeleiding van de dansen (Stotter, 2001).

Indianen hebben veel verschillende rituelen. Veel van deze rituelen hebben te maken met de dansen. Ook gezichtsversieringen aanbrengen of maskers dragen hoort bij de rituelen van indianen. Verder hebben ze om verschillende gebeurtenissen ceremonies. Zo hebben ze bijvoorbeeld een nieuwe maanceremonie, maïsceremonie, zuiveringsceremonie of een verzoeningsceremonie. Deze ceremonies gaan vaak gepaard met een groot feest, waarbij dus ook muziek wordt gemaakt en wordt gedanst.